Του Δημήτρη Βαφειάδη για τη Romfea.gr

Η Σκύρος από τους προϊστορικούς χρόνους γνώρισε αποίκους τους ακοινώνητους και σκληροτράχηλους Δόλοπες, έπειτα προσαρτήθηκε και υποστηρίχθηκε από την Αθήνα, υπέφερε κατά τη Βυζαντινή εποχή από τους πειρατές, την εκμεταλλεύτηκαν οι Ρωμαίοι και λεηλατήθηκε από τους Τούρκους.

Ο Σκυριανός, σ’ ένα νησί απομονωμένο στο μέσο του πελάγου, χωρίς καμία βοήθεια από πουθενά, με τους συνεχείς κατατρεγμούς, ζούσε διαρκώς μέσα στον κίνδυνο και την απόγνωση.

Συνεχώς, αποζητούσε τρόπο να ημερέψει το τοπίο και τη μοναξιά του. Η μόνη διέξοδος ήταν η πίστη και η προσευχή στο Θεό.

Έτσι, εξηγείται το μεγάλο ποσοστό βαθιάς πίστης των Σκυριανών, όπου μια ιδιάζουσα μα και πατροπαράδοτη θρησκευτικότητα σε συνάρτηση με τους τοπικούς θρύλους, τα έθιμα και τις δοξασίες ρυθμίζουν ακόμα και σήμερα την ιδιωτική μα και κοινωνική ζωή των Σκυριανών.

Απόδειξη και έργο είναι οι εκατόν ογδόντα σήμερα εκκλησίες (παλιότερα ήταν πάνω από τις διπλάσιες) με αποκορύφωμα τη Μονή του Αη Γιώργη. 

Ο Άγιος Μεγαλομάρτυς Γεώργιος ο τροπαιοφόρος, όμορφος και περήφανος, πάνω στο πολεμικό του άτι, προστάτης των αδυνάτων και των κατατρεγμένων, τιμωρός των δυνατών και των καταπιεστών ενσαρκώνει όλα τα ιδανικά της ελληνικής φυλής από την αρχαιότητα έως και σήμερα.

Με πολλά στοιχεία από τους ήρωες και τους ημίθεους της αρχαιότητας πάντα ήταν αντικείμενο λατρείας, κι έτσι έγινε ο πιο τραγουδισμένος Άγιος.

Η αντρειοσύνη και η λεβεντιά του έγινε πάνω στα ελληνικά λάβαρα σύμβολο του αγώνα για την ελευθερία. Για τους Σκυριανούς είναι ο προστάτης του νησιού. Σε αυτόν αποδίδονται πολλά θαύματα καθώς και η σωτηρία του νησιού από πολλούς κινδύνους.

Δύο εικόνες, από τις πολλές που παριστάνουν τον Αη Γιώργη, είναι πολύ σημαντικές για την λατρεία των Σκυριανών.

Η μία είναι από τις σπάνιες που ο Άγιος παριστάνεται όρθιος και με μαύρο πρόσωπο, την οποία κάποιος ευλαβής χριστιανός έφερε από την Κωνσταντινούπολη για να τη σώσει από τις εικονομαχίες ενώ η δεύτερη είναι αυτή που, σύμφωνα με την παράδοση, έφεραν τα κύματα του Αιγαίου και παριστάνει τον Αη Γιώργη καβαλάρη στο άλογο.

Την εποχή που το Βυζάντιο μαστιζόταν από την διένεξη μεταξύ εικονολατρών και εικονομάχων, τα κύματα έβγαλαν στις ακτές της Σκύρου τη θαυματουργή εικόνα του Αγίου Γεωργίου.

Σύμφωνα με τον θρύλο αφού γλίτωσε την καταστροφή από τους εικονομάχους διάλεξε αυτό εδώ το νησί για να γίνει ο πολιούχος και προστάτης του. Η εικόνα είναι ασημοστόλιστη και θεωρείται ως ο αυστηρός φύλακας της μοναστηριακής περιουσίας. 

Στα τάματα, δεσπόζει το μετάλλιο του πρώτου σύγχρονου Έλληνα Ολυμπιονίκη, του Σπύρου Λούη, το οποίο είχε υποσχεθεί στον Άγιο για τη βοήθειά του.

Τον χειμώνα του 958 κατά την διάρκεια της εκστρατείας του Νικηφόρου Φωκά  να ανακαταλάβει την Κρήτη από τους Άραβες ,λόγω σφοδρής τρικυμίας, ο βυζαντινός στόλος αναγκάστηκε να καταφύγει στην Σκύρο για να προφυλαχθεί.

Μαζί με τον αυτοκράτορα ήταν και ο Όσιος Αθανάσιος ο Αθωνίτης στον οποίο ο αυτοκράτορας υποσχέθηκε ότι αν νικήσει τους Σαρακηνούς θα του δωρίσει μέρος της Σκύρου για να κτίσει μοναστήρι. 

Ο Όσιος έμεινε στην Σκύρο, σε σπηλιά, ΒΑ του κάστρου, που σήμερα είναι κτισμένο εκκλησάκι στο όνομά του. Ο Φωκάς νίκησε και κράτησε την υπόσχεσή του.

Ο ναός περατώθηκε το  963, τον δώρισε στον Αθανάσιο και προίκισε το μοναστήρι με κτήμα στον Κάμπο, στο σημερινό Μετόχι, κτήμα στην θέση Παλιάμπελα όπου σύμφωνα με την παράδοση ήταν αμπέλι του ναού του θεού Διόνυσου και βοσκότοπους στον Κόχυλα.


Αργότερα ο Άγιος Αθανάσιος ίδρυσε την Μονή Μεγίστης Λαύρας στο Άγιον Όρος και ο Φωκάς την προίκισε με τα κτήματα της μονής του Αη Γιώργη.

Μετά την δολοφονία του Φωκά, ο Ιωάννης Τσιμισκής βοήθησε στην ολοκλήρωση των έργων της μονής.


ΑΝΑΚΑΤΑΣΚΕΥΗ

Σύμφωνα με επιγραφή που βρίσκεται δεξιά του καμπαναριού η μονή άρχισε να κτίζεται από τα θεμέλια από το Ιούλιο του 1599 και τέλειωσε τον Σεπτέμβριο του 1602 με φροντίδα και έξοδα του μοναχού Σωσίπατρου.

Οι λόγοι που απέβαλαν την ανακατασκευή του ναού δεν είναι γνωστοί. Σε άλλη  επιγραφή φαίνεται ότι ο ναός ανακαινίστηκε το 1734 με την συνδρομή και έξοδα του Δανιήλ από την Άνδρο.

Το 1447 με απόφαση του Οικουμενικού Πατριαρχείου η μονή υπήχθη και επισήμως στην Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας του Αγίου Όρους και έως σήμερα αποτελεί μετόχι της, μαζί με το μεγαλύτερο μέρος του νησιού.


Η πανήγυρις του Αγίου Γεωργίου η οποία τελείται στη μνήμη του την 23η Απριλίου ήταν η μεγαλύτερη και λαμπρότερη γιορτή για τους Σκυριανούς.

Την παραμονή με την συμμετοχή όλων των κατοίκων του νησιού γινόταν Εσπερινός στο Μετόχι. Μετά τον Εσπερινό επέστρεφαν στην μονή με επικεφαλής την καταστόλιστη εικόνα.

Τοποθετείτο σε πιθάρι στην αυλή της μονής το οποίο περιείχε κρασί το οποίο στο τέλος μοιραζόταν σαν αγίασμα. Την νύχτα γινόταν αγρυπνία όπου οι Σκυριανές συνήθιζαν να ψάλουν το τραγούδι του Αγίου.

Ανήμερα γινόταν η λιτάνευση της εικόνας μέσα στην πόλη και στο τέλος επέστρεφε στο μοναστήρι. Σήμερα λόγω των ζημιών, εξαιτίας του σεισμού της 26ης Ιουλίου 2001 η μονή δεν είναι επισκέψιμη κι έτσι ο εορτασμός έχει χάσει μεγάλο μέρος από την παλιά λαμπρότητά του. 
                           

ΤΟ ΘΑΥΜΑ

Το 1308 καταλανικός στόλος υπό τον Φερδινάνδο της Μαγιόρκας  με 60 γαλέρες καταστρέφει την Σκόπελο και μετά από λίγο καιρό βάζει πλώρη για την Σκύρο.

Σφοδρή τρικυμία καταστρέφει τον στόλο του και οι Σκυριανοί αποδίδουν την σωτηρία τους σε θαύμα του Αγίου Γεωργίου. Σύμφωνα με την παράδοση το μόνο πλοίο που σώθηκε ήταν του αρχικουρσάρου το οποίο αφού εξόκειλε πέτρωσε και έγινε βράχος κοντά στο Αχείλι.

Η Νίκη Πέρδικα (Σκύρος, τόμος Α΄ έκδοση του 1940, σελ. 33-34) πολύ γλαφυρά περιγράφει τις διηγήσεις των ψαράδων της Σκύρου, για το θαύμα του Αη Γιώργη.


«Έχουμε να πούμε, πως τον παλιό καιρό , πριν ακόμα και από τους Τούρκους, σαν οι κουρσάροι με τα καράβια τους γύριζαν τα νησιά, έσφαζαν τους άνδρες, όσους τους αντιστέκονταν, έπαιρναν τους άλλους και τα γυναικόπαιδα σκλάβους, άρπαζαν ότι τους άρεσε, έκαιγαν τα χωριά και φεύγανε, μια συντροφιά από καμιά εκατοστή κουρσάρικα, βγήκε παγανιά στα νησιά, πήγε στη Σκόπελο και την χάλασε. Ύστερα από λίγο καιρό κίνησε να έρθει και στη Σκύρο.

Μα ο Αϊ-Γιώργης πάνω από το Κάστρο, σαν είδε τις φούστες να ξεφανερώνονται μια- μια τρεχάτες πίσω από την Πούντα του βουνού με τα πανιά φουσκωμένα από τον άνεμο κι αρματωμένες, με όλες λουμπάρδες γυρισμένες κατά το χωριό, φοβήθηκε για το νησί του και σήκωσε με την βοήθεια του Αι-Νικόλα , τέτοια φουρτούνα , που τις βούλιαξε σύψυχες έξω από τον κάβο.

Μονάχα το κάτεργο του αρχικουρσάρου, του καπετάνιου τους, δεν βούλιαξε, παρά το πέτρωσε και το άφησε εκεί ανάμεσα πελάου, σημάδι και φόβητρο, για να ξέρουν όλοι και να βλέπουν τι τύχη τους προσμένει , όσους γυρέψουν να πειράξουν το νησί που ο άγιος προστατεύει.»

Από το 1993 τη Μονή διακονεί ως ηγούμενός της και οικονόμος της Μεγίστης Λαύρας στο νησί ο Αρχιμ. Γερόντιος, ο οποίος έχει δώσει και την ψυχή του για το μοναστήρι, ιδιαιτέρως από τη στιγμή που υπέστη τις ζημιές από το σεισμό, αγωνιζόμενος ολομόναχος να αναστηλώσει το ιστορικό αυτό μνημείο της Ορθοδοξίας και να του αποδώσει την παλαιά του αίγλη.

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ: Ιερά Μονή Αγίου Γεωργίου, 34007 ΣΚΥΡΟΣ
ΤΗΛΕΦΩΝΟ: 2222091216