Του Νεκταρίου Πάρη, Δρ.Θ., D.Μ.

Ἀρχιμ. του Οἰκουμενικού Θρόνου

Καθηγητoύ Πανεπιστημίου Μακεδονίας

Μακραίωνη καὶ μὲ καταλυτικὸ ρόλο ἀποδεικνύεται ἡ σχέση τῆς νήσου Κύπρου με τὸν ἁγιώνυμο Ἄθωνα. Πάντοτε ὑπῆρχαν, ἀπὸ κληρικοὺς καὶ λαϊκούς, ἀγαθὲς σχέσεις μὲ τὸν μοναστικὸ αὐτὸ κόσμο.

Ἀρκετοὶ Κύπριοι ἀποτέλεσαν τὸ δυναμικὸ ἀναζωπυρώσεως τῆς ἁγιορειτικῆς πολιτείας κατὰ τὸν 20ο αἰώνα. Ὅμως ἐμεῖς θὰ δοῦμε πῶς ἡ ἀνταύγεια τοῦ παρελθόντος καταλήγει στὶς ἡμέρες μας.

Πῶς δηλαδὴ ἡ ἀγαθὴ γοητεία τοῦ Ἄθωνα ἔδωσε τὰ σημάδια της στὸ μέλλον μέσω τῶν γεγονότων τοῦ παρελθόντος.

Στὴν παροῦσα δημοσίευση, θὰ ἐξιστορήσομε ἐπιγραμματικῶς τὸ ἱστορικὸ τῆς ποιήσεως τοῦ ἀπολυτικίου τῆς θαυματουργοῦ εἰκόνας τῆς Κυκκωτίσσης Παναγίας, ἀλλὰ καὶ τὴν παρουσία σὲ αὐτὸ τὸ θέμα τοῦ νεοκαταταγέντος ἁγίου στὸ ἁγιολόγιο τῆς καθ’ ἡμᾶς Ὀρθοδόξου Ἀνατολικῆς Ἐκκλησίας, ὁσίου Γερασίμου τοῦ Μικραγιαννανίτου καὶ ὑμνογράφου.

Ἐφόδιό μου γιὰ τὸ παρὸν ἄρθρο εἶναι ἐπίσης τὰ βιώματα τοῦ Μητροπολίτου Βερροίας Ναούσης καὶ Καμπανίας κ. Παντελεήμονος, ὁ ὁποῖος ὑπῆρξε προϊστάμενός μου στὸν Ἱερὸ Ναὸ Ἁγίου Δημητρίου Πολιούχου Θεσσαλονίκης κατὰ τὰ ἔτη (1988-1993).

Κατὰ τὸ ἔτος 1982 εἶχα τὴν εὐλογία νὰ ἀρχίσω τὰ ψαλτικά μου πατήματα ὡς Α΄ ψάλτης τῆς Ἱερᾶς Βασιλικῆς καὶ Σταυροπηγιακῆς Μονῆς τοῦ Κύκκου. Τὸ ἔτος 1985, ἤδη διάκονος, ἦλθα σὲ ἕνα μεγάλο προβληματισμό.

Τέθηκαν ἐρωτήματα ἐντός μου, τὰ ὁποία ἔπρεπε νὰ ἀπαντηθοῦν. Γιατὶ ἄραγε τόσες εἰκόνες τῆς Θεοτόκου στὸν Ὀρθόδοξο κόσμο συνοδεύονται μὲ κάποιο ἀνάλογο ἀπολυτίκιο καὶ ἡ δική μας θαυματουργὴ εἰκόνα δὲν ἔχει δικό της;

Νὰ σημειωθεῖ ὅτι, δὲν γνωρίζομε ἐὰν ὑπῆρχε παλαιότερα ἀπολυτίκιο γιὰ τὴν εἰκόνα τῆς Κυκκωτίσσης Παναγίας.

Ὅμως οὔτε οἱ παλαιοὶ πατέρες (Μακάριος, Μάξιμος, Εὐγένιος, Κύριλλος) γνώριζαν κάποιου εἴδους παλαιότερη παράδοση.

Ἐὰν ὑπῆρχε, ἴσως χάθηκε στὸ διάβα τῶν αἰώνων καὶ ἡ ἔρευνα πιθανὸν νὰ ἐπαναφέρει κάτι στὴν ἐπιφάνεια.

Ἄς μὴ λησμονοῦμε καὶ τοὺς συνεχεῖς πυρπολισμοὺς ποὺ ὑπέστη ἡ Ἱερὰ Μονὴ Κύκκου, κατὰ τοὺς ὁποίους χάθηκε πλῆθος χειρογράφων.

Ἐπικρατοῦσα τάξις ἦτο νὰ ψάλλεται τὸ ἀπολυτίκιο τοῦ Γενεσίου τῆς Θεοτόκου, ἑορτὴ ποὺ ἀποτελεῖ καὶ τὸ ἐγκαίνιο τῆς Μονῆς.

Ἔχοντας φιλικὴ σχέση μὲ τὸν π. Λάζαρο Γεωργίου, ὁ οποῖος τότε ἦτο ἀκόμη λαϊκός, ἀποφασίσαμε νὰ ἔλθομε σὲ ἐπικοινωνία μὲ τὸν π. Γεράσιμο Μικραγιαννανίτη τὸ καλοκαίρι τοῦ 1985.

Ὁ π. Λάζαρος ἀποτέλεσε τὸν δίαυλο γιὰ νὰ φτάσομε νὰ ὑπάρχει σήμερα αὐτὸ τὸ καλαίσθητο ἀπολυτίκιο. Ὁ ὅσιος ἄνδρας δὲν ἄργησε νὰ ἀνταποκριθεῖ. Βέβαια, τοῦ προκάλεσε μεγάλη περιέργεια καὶ ἀπορία αὐτὴ ἡ ἀπουσία ἀπολυτικίου, ἀλλὰ δὲν ἀρνήθηκε νὰ κάνει τὸ θέλημά μας.

Τὸ νέο ἀπολυτίκιο ἐρχόταν στὸ μοναστήρι, ὥστε νὰ ἀκούεται σὲ κάθε περίσταση, προσφέροντας πνευματικὴ ἀγαλλίαση στοὺς πιστούς.

Τόσο ὁ Ἡγούμενος ὅσο καὶ οἱ πατέρες δέχθηκαν τὸ νέο ἀπολυτίκιο μὲ μεγάλη χαρά. Μὲ συγκίνηση θυμοῦμαι τὸν π. Εὐγένιο νὰ τὸ ψάλλει γιὰ πρώτη φορὰ ἔνδακρυς καὶ νὰ ἀναφωνεῖ «Παναγία μου, τοῦ Κύκκου, σῶσε τὸν κόσμον σου».

Ἡ εὐλογία ἀπὸ τὴν ἐπαφή μας μὲ τὸν ὅσιο εἶναι μεγάλη. Παρηγορητικά μᾶς συνοδεύει ὅλα αὐτὰ τὰ ἔτη ἡ ἔμμεση ἐπαφὴ μὲ τὸν ὅσιο, ἄν ἀναλογιστοῦμε πόσο σημαντικὴ ἦταν καὶ εἶναι ἡ παρουσία αὐτοῦ τοῦ θείου ἄνδρα μέσα στὴν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ. Τὸ ἔργο ποὺ μᾶς προσέφερε ἀνεκτίμητο. Ὅλοι μας ἔχομε ψάλει ἔστω μία φορὰ κάποιον ἀπό τὶς χιλιάδες τῶν ὕμνων του.

Ποτέ, ὅμως, δὲν δέχτηκε, λόγω τῆς μεγάλης ταπεινώσεώς του, ὅτι κατεῖχε τὸ τάλαντο τῆς συγγραφῆς. Πάντοτε ἀπέδιδε τὴν οἰαδήποτε πράξη του στὴν χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἡ ὁποία φώτιζε τὸν νοῦ καὶ τὴν γραφίδα του.

Θεῖο δῶρο ἀποτέλεσε στὸν αἰώνα μας ἡ παρουσία του ὁσίου, όπως και τόσων πολλών χαρισμάτων ποὺ ὑπῆρξαν σὲ αὐτόν. Εὐχαριστία γιὰ ἄλλη μία φορὰ ἀπευθύνει ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ πρὸς τὴν Μητέρα Ἐκκλησία τῆς Κωνσταντινουπόλεως.

Δυστυχῶς παρατηρεῖται πὼς πολλὲς φορὲς βιάζονται ἄνθρωποι νὰ ἐξάγουν συμπεράσματα ἐναντίον τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, λέγοντας σχόλια πικρόχολα γιὰ τὶς νεώτερες ἁγιοκατατάξεις.

Αὐτὸ ποὺ διαπιστώνεται εἶναι ὅτι ἡ ἀχαριστία τους αὐτὴ εἶναι ἐκτὸς πραγματικότητος. Δὲν θέλουν νὰ ἀκούσουν τὴν φωνὴ τοῦ λαοῦ ποὺ βοᾶ: ἅγιος! Τὸ 1955 τὸ Oἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο μὲ τὸν Oἰκουμενικὸ Πατριάρχη Ἀθηναγόρα, ἀπονέμει στὸν μοναχὸ Γεράσιμο Μικραγιαννανίτη διάκριση, τίτλο ὡς ἔνδειξη τῆς εὐαρέσκειάς του.

Τότε ὁ όσιος Γέροντας Γεράσιμος ὀνομάσθηκε «Ὑμνογράφος τῆς Mεγάλης τοῦ Xριστοῦ Ἐκκλησίας». Μεγίστη διάκριση τιμῆς ἀλλὰ καὶ εὐθύνης.

Ὅ ὅσιος Γεράσιμος ὁ Μικραγιαννίτης καὶ Ὑμνογράφος ἀποτελεὶ γιὰ ὅλους μας σύγχρονο παράδειγμα ἐκκλησιαστικοποιήσεως τῶν χαρισμάτων.

Ἡ ὁσία ἀσκητικὴ βιοτή του, τὸ ὀγκῶδες ὑμνογραφικό του ἔργο, ὁ σεβασμὸς καὶ ἡ διακονία του πρὸς τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο, ὑπῆρξαν γιὰ αὐτὸν σημεία σημαντικὰ ποὺ τὸν ὁδήγησαν πρὸς τὸ καθ’ ὁμοίωσιν. Ἀπέφευγε τὰ ἄκρα, τὶς φωνὲς καὶ τὴν προβολή.

Ὅμως ὁ Κύριος δὲν ἄφησε τὸν ὅσιο. «οὐδὲ καίουσι λύχνον καὶ τιθέασιν αὐτὸν ὑπὸ τὸν μόδιον» (Μτθ. 5:15). Δὲν κρύφτηκε οὔτε ἔκρυψε τὰ τάλαντα, ποὺ ὁ Παράκλητος τοῦ χορήγησε πλουσίως.

Ἀλλά, ἔδωσε στὴν Ἐκκλησία, καὶ ó Θεὸς τοῦ ἔδωσε τὴν αἰωνιότητα. Ἄς ἔχομε τὴν εὐχή του, σκεπτόμενοι πάντοτε τὸ ἀποστολικὸ ρητό: «Ζηλοῦτε δὲ τὰ χαρίσματα τὰ κρείττονα».

Ἄς εἴμαστε, λοιπὸν, ζηλωτὲς τῶν ἁγίων, ζηλωτὲς τῶν χαρισμάτων τοῦ Παρακλήτου, πρὸς αὐτὸ, ἄλλωστε, μᾶς καλοῦν ὅλοι οἱ ἅγιοι, οἱ ὁποίοι ὑπῆρξαν οἱ ὄντως ἐραστὲς τοῦ Ἰησοῦ.

ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟΝ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΚΥΚΚΩΤΙΣΣΗΣ

(Ποίημα Γερασίμου, τῇ φροντίδι Ἀρχιμ. Λαζάρου Γεωργίου)

Ἦχος δ´ (Ταχὺ προκατάλαβε)

«Τὴν θείαν Εἰκόνα σου, ὡς θησαυρὸν ἀληθῆ,

ἡ Κύπρος κατέχουσα, ἀγαλλομένῃ ψυχῇ,

βοᾷ σοι Πανύμνητε˙

σκέπε ταύτην τὴν νῆσον ἀπὸ πάσης ἀνάγκης,

πίστει σοι προσιοῦσαν καὶ πιστῶς ἐκβοῶσαν,

Χαῖρε Κεχαριτωμένη Παρθένε Κυκκώτισσα».

Τὸ παλαιὸ «Θρονὶ» τῆς Παναγίας τοῦ Κύκκου (1963)

Ἡ Ἱερὰ Μονὴ Κύκκου, (1963)